Otomat Çeliği Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Otomat çeliği talaşlı imalata uygun olan yüksek alaşımlı çelik türleri arasında yer almaktadır. Seri üretim yapılan çalışmalarda oldukça uyum sağlar. Yüksek derecede hassasiyet istenen işlerde ve parçalarda da otomat çeliği kullanmak verimli sonuçlar alınmasına yardımcı olur. Normal basit yapısının aksine otomat çeliğinin içine fosfor, kurlun ve kükürt koyularak formülize edilmektedir.

Karbon miktarının düşük olması alaşımlı ve alaşımsız olarak işlenebilmesine olanak tanımaktadır. Talaş kırılması kolay ve takım olarak ömrü uzun bir yapıya sahiptir. Otomatik torna tezgahlarında otomat çeliğinin örneğini görebilirsiniz.

Endüstride rastlayabileceğiniz en yaygın otomat çeliği kaliteleri;

• AISI 12L14 (Pb katkılı, çok iyi derecede işlenebilir)
• 11SMn30 / 11SMnPb30 (Avrupa standardı)
• EN 1.0715 (Kurşunsuz otomat çeliği)
• EN 1.0737 (Kurşun katkılı otomat çeliği)

Tüm bu niteliklerinin yanında otomat çeliği ile ilgili dikkat edilmesi gereken en yaygın şey kaynak edilebilirliğinin düşük olması, bu yüzden önerilmemektedir. Isıl işlem yapılacaksa yapısal bütünlüğü zayıf olabileceği için dikkatli olunmalıdır. Kurşun içeren otomat çeliği çevre ve sağlık açısından riskli olabileceği için hem kullanırken hem de atık hale getirirken özel önlemler almak gerekecektir.

Otomat Çeliği Kimyasal Bileşimindeki Maddeler

Otomat çeliği kimyasal olarak bileşim yapılarak kullanılmaktadır. Sektördeki herkesin bu bileşimdeki maddeleri bilmesi, otomat çeliğinin yapısını anlamak için son derece önemlidir.

• Karbon (C), (%0.07 - %0.45): Sertlik ve mukavemet sağlamaktadır. Karbon miktarı düşük ise yüksek seviyede işlenebilirdir. Karbon miktarı arttıkça işlenebilirlik düşer ve sertlik ile mukavemet artar. Endüstride daha çok düşük karbonlu otomat çeliği kullanılır çünkü burada amaç sert olması değil işlenebilir olmasıdır.
• Kükürt (S), (0.1 - %0.35): Talaş kırılmasını kolaylaştırma görevi vardır. Talaşın ufak ve kırılgan olmasına yardımcı olur. Üzerinde çalışılan takım ile iş parçası arasındaki sürtünmeyi azaltır, ısıyı düşürür. Otomat çeliğince fazla kükürt olursa tokluk özelliği düşmektedir.
• Kurşun (Pb), (%0.15 - %0.35): Takımın metali kesmesini kolaylaştırır. Yüzey kalitesi artar. Kesme esnasında plastik zarar görmez. Kurşunlu otomat çeliği diğerine oranla % 20 - % 30 daha iyi işlenebilir.
• Fosfor (P), (%0.03 - %0.11): Talaş oluşumunu ve işlenebilirliği artırır. Fosfor otomat çeliğine fazla eklendiğinde kırılganlığı artırmaktadır.
• Manganez (Mn), (%0.8 - %1.5): Otomat çeliğindeki kükürt ile birleşerek Manganez Sülfür oluşturmaktadır. Dengeleyicidir. Sertlik ve dayanım da sağlar.

Otomat çeliği görüldüğü gibi çeşitli maddelerin belirli oranlarda karışımı ile elde edilmekte ve endüstriyel süreçlerde kullanılmaktadır.

Otomatik Çeliğin Takım Ömrü Üzerindeki Etkisi

Otomatik çeliğin kullanımı, özellikle yüksek hızlı veya yüksek hacimli işleme operasyonlarında takım ömrü üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Otomat çeliği, alaşıma kükürt, fosfor veya kurşun gibi elementler ekleyerek işlenebilirliği artırmak üzere özel olarak tasarlanmıştır. Bu katkı maddeleri, kesme sırasında iç yağlayıcı ve talaş kırıcı görevi görerek takım ile malzeme arasındaki sürtünmeyi azaltır.

Otomatik çeliğinin temel avantajlarından biri, tutarlı, kısa ve kolayca çıkarılabilir talaşlar üretebilmesidir. Bu, yalnızca takım sıkışmasını önlemekle kalmaz, aynı zamanda kesme bölgesini daha serin tutarak takım üzerindeki termal gerilimi daha da azaltır. Kararlı kesme koşullarını koruyarak, otomatik çeliği daha yüksek işleme hızlarını ve ilerleme hızlarını destekler ve takım kenarlarını korurken üretkenliği artırır.

Ancak, takım ömrü genellikle uzasa da, bazı dezavantajlar mevcuttur. Örneğin, kurşunun varlığı işlenebilirliği artırır, ancak çeliği daha kırılgan hale getirerek yapısal uygulamalarda kullanımını sınırlar. Ayrıca, otomatik çeliği kaynak için daha az uygundur ve işleme sonrası işlemlerde özel işlem gerektirebilir.